De aangifte van nalatenschap: alles wat u moet weten

In België moeten de erfgenamen, na het overlijden van een dierbare, er voor zorgen dat de fiscus kan uitrekenen hoeveel er aan de overheid moet worden betaald aan erfbelasting. Deze belasting wordt soms ook wel de successierechten genoemd. Om dit bedrag te kunnen berekenen, moeten de erfgenamen dus een aangifte van nalatenschap indienen.

Aangifte van nalatenschap: wat, wie en wanneer?

De aangifte van nalatenschap is een melding aan de fiscus van de bezittingen die aan de overledene toebehoorden (bankrekeningen, vastgoed, enz.) .

Wat is de aangifte van nalatenschap?

De aangifte van nalatenschap is een verplichting die rust op elke erfgenaam om de fiscus op de hoogte te brengen van het (netto) vermogen van de overledene. Hierdoor kan de fiscus uitrekenen hoeveel er aan de staat (de gewesten) moet worden betaald.

Deze verklaring bevat steeds de nauwkeurige identificatie van de erfgenamen, de goederen (en hun waarde) van de overledene, maar ook de opgave van zijn schulden. Daarnaast moeten ook een aantal specifiek fiscale vermeldingen steeds worden nageleefd.

Waarom is het nodig om een aangifte van nalatenschap in te dienen?

In België geldt de regel dat wanneer iemand overlijdt, de erfgenamen erfbelasting moeten betalen berekend op de netto-waarde van het vermogen dat wordt nagelaten door de overledene.

Het doel van een aangifte van nalatenschap is dus de om belastingadministratie (In Vlaanderen: De Vlaamse Belastingdienst, kortweg VLABEL) de nodige informatie te verschaffen opdat zij de erfbelasting correct zouden kunnen vaststellen en innen.

Is het verplicht een aangifte van nalatenschap in te dienen?

Iedere erfgenaam is verplicht een aangifte van nalatenschap in te dienen.

Ja. In bepaalde gevallen is het echter mogelijk om vrijstelling voor de aangifte van nalatenschap te vragen. De belastingadministratie is echter niet verplicht op dit verzoek in te gaan.

Moet ik een aangifte van nalatenschap indienen als de overledene geen bezittingen had?

Als de nalatenschap geen bezittingen bevat, kan de belastingdienst een vrijstelling geven voor het indienen van een aangifte van nalatenschap, aangezien er dan geen erfbelasting hoeft geïnd te worden. Dit verzoek inwilligen betreft een gunst en is dus niet gegarandeerd.

Wat zijn de mogelijke redenen om een vrijstelling voor het indienen van een aangifte van nalatenschap te ontvangen?

Indien de overledene weinig of geen bezittingen in zijn nalatenschap had, is het mogelijk om vrijstelling voor de aangifte van nalatenschap te vragen. Om na te gaan of dit het geval is, kunt u een van onze deskundigen vragen.

Wat is de termijn om deze verklaring in te dienen?

In principe binnen de 4 maanden na het overlijden, als de overledene in België is gestorven.

Deze termijn wordt met een maand verlengd indien de persoon in Europa is overleden (5 maanden dus) en met twee maanden indien de persoon buiten Europa is overleden (6 maanden).

Zodra de aangifte is ingediend (en u daarom verzoekt) of ten laatste na het verstrijken van de oorspronkelijke aangiftetermin (4 maanden) heeft de fiscus 3 maanden tijd om de de erfbelasting te berekenen (inkohieren).

Indien de aangifte niet tijdig kan worden ingediend kan men op eenvoudig verzoek kan een uitstel van indiening van de aangifte aanvragen. Dit wordt automatisch toegekend en verlengt de aangiftetermijn met 2 maanden. Om een langer uitstel vragen kan ook maar dat verzoek moet gemotiveerd worden. Indien dit gemotiveerd uitstel wordt geweigerd, wordt de termijn voor uitstel automatisch gebracht op 2 maand.

Ook al werd er uitstel verleend, toch is er bij een laattijdige indiening steeds een belastingverhoging verschuldigd. Als men uitstel heeft bekomen, maar de aangifte toch nog binnen de wettelijke termijn (in beginsel 4 maand na overlijden) indient, is er geen belastingverhoging verschuldigd.

Wat gebeurt er als een aangifte te laat wordt ingediend?

Indien de aangifte van nalatenschap niet tijdig wordt ingediend, dan verhoogt de Vlaamse Belastingdienst het bedrag van de te betalen erfbelasting.

Afhankelijk van hoeveel te laat u de aangifte indient zal het oorspronkelijke te betalen bedrag aan erfbelasting worden verhoogd met 5-10-15 of zelfs 20%. Eens de aangifte later dan 18 maanden na het overlijden werd ingediend blijft de verhoging maximum 20%.

Wie moet een aangifte van nalatenschap indienen?

Elke erfgenaam moet een aangifte van nalatenschap indienen.

Erfgenamen zijn niet verplicht gezamelijk een aangifte te doen. Elke erfgenaam kan afzonderlijk doen. Hij zorgt er dan voor dat hijzelf jegens de fiscus heeft gedaan wat hij moest. De fiscus kan hem dan ook niet aanspreken voor het gebrek aan handelen van de overige erfgenamen.

Een gezamelijke aangifte indienen draagt echter wel de voorkeur, aangezien dit tevens eensgezindheid tussen de erfgenamen omtrent de waardering van de goederen opgenomen in de aangifte betekent. Zo krijgt de belastingdienst een betrouwbaar beeld van de nalatenschap en is de kans kleiner dat u wordt gecontroleerd.

Wat gebeurt er als er een geschil is tussen erfgenamen?

Wanneer de aard van het geschil juridisch is en dus één van de erfgenamen niet akkoord gaat met de omvang van zijn rechten in de nalatenschap (vb. een kind betwist het testament waarin zijn moeder hem voor een deel onterfd, een broer meent dat zijn zus tijdens het leven van de ouders reeds teveel schenkingen heeft ontvangen en nu een deel moet teruggeven,...) dan dient contact te worden genomen met een advocaat die u kan bijstaan bij het inleiden van een procedure genaamd de "gerechtelijke vereffening-verdeling". Een rechter zal in dat geval een notaris aanstellen die dan het juridisch geschil moet beslechten.

Wie vult de aangifte van nalatenschap in?

Een beroep op een notaris is niet verplicht voor het opstellen van een aangifte van nalatenschap.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de aangifte van nalatenschap geen notariële akte, en is een notaris dus niet verplicht om deze stap te zetten, zelfs niet wanneer de overledene onroerende goederen nalaat.

In principe kan u dit zelfs zelf doen, maar, aangezien dit geen éénvoudige opgave is, doen de meeste erfgenamen toch beroep op een deskundige op dit gebied. Dit kan een notaris zijn, een advocaat of een kantoor zoals Legacio.

Indien u meer informatie of hulp nodig hebt, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.

Hoe maak je een aangifte van nalatenschap op? Waar moet ik op letten?

Hier volgen de belangrijkste overwegingen die u moet maken bij het opstellen van een aangifte van nalatenschap:

Stap 1: Je laten bijstaan of het alleen doen?

Om u bij deze keuze te helpen, volgen hier twee korte typische situaties:

• Voorbeeld nr. 1: De nalatenschap bestaat uit een vastgoed, een levensverzekeringspolis, verschillende bankrekeningen, enz. Voor elk van deze aspecten zult u bij verschillende instanties moeten aankloppen om de juiste stavingsstukken te bekomen. In dit soort situaties laat u zich best bijstaan door een deskundige om problemen te voorkomen.

• Voorbeeld nr. 2: Een nalatenschap met relatief weinig activa en u denkt dat u de aangifte van nalatenschap zelf kunt invullen. In dat geval bieden wij ook een controle aan van de door u opgestelde aangifte om eventuele fouten te verbeteren of informatie toe te voegen die u misschien bent vergeten.

Stap 2: Je hebt besloten om het alleen te doen? Het formulier downloaden

Het model van de aangifte van nalatenschap is beschikbaar op de website van de Vlaamse Belastingdienst.

Stap 3: Maak een oplijsting of inventaris van de bezittingen van de overledene.

De fiscus verwacht van u een oplijsting van de activa van de overledene (m.a.w. van zijn bezittingen) maar ook van de passiva (m.a.w. zijn schulden).

Als u niet weet hoe u hier best aan begint, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.

Stap 4: Waardeer de activa en passiva

De aangifte van nalatenschap moet niet alleen de bezittingen en schulden van de overledene oplijsten, ze moet ook de waarde ervan meedelen.

In beginsel is dit de (verkoop)waarde op datum van overlijden. Voor geld op rekeningen geeft dit geen probleem.

Wat echter met de waarde van de onroerende goederen van de overledene?

• U kan deze kosteloos laten schatten door de Vlaamse Belastingdienst...

• U kan deze zelf waarderen of u in deze waardering laten bijstaan door een schatter die voor u een schattingsverslag ter staving opmaakt.

• Of u kan deze laten schatten door een beëdigd schatter erkend door de Vlaamse Belastingdienst. Deze waardebepaling heeft het voordeel dat zij bindend is voor de administratie.

Neem gerust contact met ons op teneinde u te laten adviseren welke keuze in uw geval de meest kosten efficiëntste is.

Stap 5: Controleer de inhoud van de aangifte alvorens deze in te dienen.

Let op: eens de aangiftetermijn is verstreken en de u aangifte reeds hebt ingediend kan zij niet meer worden gewijzigd! Als u denkt dat u een fout hebt gemaakt, neem dan contact op met ons team om de verklaring opnieuw na te laten lezen of voor u een bezwaar in te dienen.

Stap 6: Dien de aangifte van nalatenschap in.

U moet de aangifte indienen bij de Vlaamse Belastingdienst.

Wie kan mij helpen bij het opstellen of controleren van de aangifte van nalatenschap?

Wanneer de erfgenamen beroep doen op een notaris voor het opstellen van de erfopvolging, behandelt deze vaak ook de aangifte van nalatenschap.

Aangezien een aangifte van nalatenschap echter geen wettelijk voorgeschreven authentieke akte is, is hiervoor beroep doen op een notaris dan ook niet verplicht. Bovendien wordt de kostprijs van een nalatenschap vaak berekend door een percentage toe te passen op het brutovermogen van de nalatenschap.

Wanneer de nalatenschap één of meer eigendommen bevat, kan de kostprijs dan ook snel oplopen, naast de BTW en andere kosten (administratieve en andere dossierkosten: telefoon, post, stavingsstukken, enz.).

Onze experts zijn te allen tijde beschikbaar om uw vragen te beantwoorden. Het enige wat u hoeft te doen is contact met ons opnemen.

Wat moet ik doen als ik een probleem of vraag heb?

Om contact op te nemen met een Legacio deskundige, kunt u bellen naar 0800 26 011 of vragen om u terug te bellen via onze contactpagina.